Kredyt frankowy a wyroki TSUE

19Kwi

W odpowiedzi na liczne spory sądowe dotyczące kredytów frankowych, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał szereg kluczowych orzeczeń. Orzeczenia te miały ogromny wpływ na sytuację prawną frankowiczów w Polsce i pokazują, że kredytobiorcy mogą skutecznie dochodzić swoich praw przeciwko bankom.

W tym artykule:

Przedstawimy przegląd najważniejszych orzeczeń TSUE dotyczących kredytów frankowych.
Omówimy konsekwencje tych orzeczeń dla posiadaczy kredytów frankowych w Polsce.
Podsumujemy aktualną sytuację prawną frankowiczów i przedstawimy możliwe scenariusze dalszego rozwoju wydarzeń.

Przegląd orzeczeń TSUE

C-260/18: TSUE stwierdził, że umowa kredytu denominowanego w CHF, która zawiera klauzulę przeliczeniową opierającą się na kursie franka szwajcarskiego, może być abuzywna. Był to pierwszy i przełomowy wyrok wpływający na sytuację frankowiczów w Polsce.
C-520-21: TSUE potwierdził, że kredytobiorcy mają prawo dochodzić od banku rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat, kosztów zapłaconych z tytułu wykonania umowy oraz odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty.
C-139/22: TSUE rozstrzygnął, że sąd krajowy nie musi każdorazowo badać abuzywności danego postanowienia, jeżeli jest ono w rejestrze klauzul niedozwolonych. Dodatkowo, wskazał na obowiązek poinformowania kredytobiorcy przez bank o istotnych cechach zawartej z nim umowy, niezależnie od wykształcenia, zawodu czy wiedzy kredytobiorcy.
C-488/23: TSUE postanowieniem wskazał na niedopuszczalność waloryzacji roszczeń przedsiębiorcy (banku) dochodzonych z tytułu nieważnej umowy kredytu. Oznacza to, że wykluczona jest możliwość dochodzenia przez bank kwot wykraczających poza zwrot kwoty głównej i ew. odsetek.

Warto również przyjrzeć się bliżej niedawno wydanemu orzeczeniu TSUE z dnia 18 stycznia 2024 r., o sygn. C-531/22.

W tej sprawie, zanim trafiła ona przed Trybunał Sprawiedliwości, kredytobiorca został pozwany przez bank wobec zaprzestania spłacania dwóch kredytów. Pozwy zostały wniesione w elektronicznym postępowaniu upominawczym, które cechuje się tym, że do pozwu nie dołącza się dokumentów, a jedynie powołuje na nie w treści. Niebezpieczną pułapką tego postępowania jest bardzo krótki termin na zgłoszenie sprzeciwu od nakazu zapłaty – są to jedynie dwa tygodnie. Pozwany nie złożył sprzeciwu, wobec czego sąd wydał nakazy zapłaty, których kredytobiorca nie zaskarżył, co doprowadziło do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Dopiero na tym etapie sąd zapoznał się z treścią umów kredytu oraz stwierdził, iż mogą one być nieważne. W konsekwencji, złożył zapytanie do Trybunału Sprawiedliwości, którzy orzekł następująco:

Art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że:

stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym, iż sąd krajowy nie może zbadać z urzędu potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków zawartych w umowie i wyciągnąć z tego konsekwencji, w sytuacji, gdy sprawuje on nadzór nad postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym na podstawie prawomocnego orzeczenia w sprawie wydania nakazu zapłaty.

Wnioski oraz konsekwencje płynące z tego orzeczenia, można następująco podsumować:

Nawet jeśli przeciwko konsumentowi (kredytobiorcy) wydano prawomocne orzeczenie, na podstawie którego komornik prowadzi egzekucję, sąd ma obowiązek z urzędu zbadać je pod kątem potencjalnej abuzywności klauzul umowy. W przypadku stwierdzenia abuzywności, klauzule te mogą zostać uznane za nieważne, co może mieć wpływ na całą egzekucję.

Aktualna sytuacja Frankowiczów

Sytuacja osób posiadających (obecnie lub w przeszłości) kredyt we frankach jest coraz lepsza. Liczne orzeczenia TSUE oraz sądów krajowych dają frankowiczom coraz to więcej narzędzi i środków do dochodzenia swoich praw w sporach z bankami. Jakie kroki można podjąć w tym celu?

Przede wszystkim, należy zweryfikować swoją umowę kredytową zawartą z bankiem, a także wszystkie zawarte do niej aneksy. Przydatnym narzędziem do takiej analizy może okazać się rejestr klauzul niedozwolonych prowadzony przez UOKiK, dostępny tutaj.

Nieodzowną pomocą będzie też wsparcie profesjonalisty – np. adwokata lub radcy prawnego – który pomoże w analizie dokumentacji, oceni sytuacje prawną oraz doradzi co do możliwych do podjęcia kroków. Warto wybrać prawnika posiadającego doświadczenie w sprawach frankowych.

Warto mieć świadomość różnych możliwości postępowania w sprawie kredytu frankowego. Rozwiązaniem problemu frankowego może być:

rozpoczęcie sporu sądowego o unieważnienie umowy,
“odfrankowienie” kredytu,
zawarcie ugody z bankiem – jest to opcja najszybsza, lecz co do zasady najmniej korzystna finansowo.

Pozycja frankowiczów jest obecnie bardzo mocna. Banki przegrywają niemal każdą sprawę w sądzie dotyczącą kredytu frankowego oraz kierują do swoich klientów propozycje ugodowe. Możliwymi scenariuszami są masowe unieważnienia lub odfrankowienia kredytów frankowych, a także przyjęcie jakiegoś rozwiązania ustawowego, polegającego np. Na konwersji na PLN po średnim kursie.

Jeżeli chcą Państwo dochodzić swoich praw to proszę pamiętać, że proces ten może trwać nawet do kilku lat. W przypadku podjęcia ścieżki sądowej, warto złożyć wniosek o zabezpieczenie, który pozwoli wstrzymać płatność rat bez narażania się na pozew ze strony banku.

Nasza seria artykułów o kredytach frankowych:

W świetle najnowszych wyroków TSUE oraz krajowych orzeczeń warto zastanowić się nad wszczęciem postępowania sądowego w sprawach kredytów frankowych. Zapraszamy Państwa do odwiedzenia nasze podstrony Kancelarii Frankowej BeLaw w Bydgoszczy lub do bezpośredniego kontaktu z kancelarią. Nasz zespół ekspertów pomoże Państwu w analizie umowy i ustaleniu najlepszej strategii postępowania w sprawach kredytów frankowych.