Czy przedawnienie roszczeń w transporcie może uniemożliwić dochodzenie praw?

Przedawnienie jest istotną instytucją prawa cywilnego, która wiąże upływ czasu z określonymi skutkami prawnymi. Głównym celem wprowadzenia przedawnienia do systemu prawnego jest zapewnienie stabilności obrotu prawnego oraz przeciwdziałanie przedłużającej się niepewności w relacjach między dłużnikiem a wierzycielem. W praktyce oznacza to, że po upływie określonego czasu dłużnik może powołać się na przedawnienie, a wierzyciel nie będzie mógł skutecznie dochodzić swoich roszczeń przed sądem.

Przedawnienie roszczeń w prawie przewozowym

Przepisy dotyczące przedawnienia zostały szczegółowo uregulowane w Kodeksie cywilnym, jednak nie w każdej sytuacji mają one zastosowanie. Przykładem może być prawo przewozowe, gdzie szczegółowe regulacje dotyczące przedawnienia roszczeń wynikających z umowy przewozu zawiera osobna ustawa oraz akty międzynarodowe – takie jak Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). W przypadku sporów dotyczących przewozu niejednokrotnie konieczne jest ustalenie, które przepisy będą miały zastosowanie i jakie terminy należy respektować, aby skutecznie dochodzić swoich roszczeń.

Prawo przewozowe reguluje kwestie przedawnienia roszczeń w sposób szczególny. W przypadku przewozów krajowych zastosowanie znajduje przede wszystkim ustawa Prawo przewozowe, która przewiduje podstawowy termin przedawnienia roszczeń na poziomie 1 roku. Krótki termin jest wynikiem specyfiki branży transportowej, w której odpowiedzialność przewoźników powinna być uregulowana w sposób szybki i jednoznaczny. W przypadku roszczeń dotyczących zwłoki w przewozie, która nie doprowadziła do uszkodzenia przesyłki, przepisy przewidują znacznie krótszy okres przedawnienia wynoszący 2 miesiące od dnia wydania przesyłki. Dla roszczeń między przewoźnikami, jeżeli jeden z nich naprawił szkodę, termin przedawnienia wynosi 6 miesięcy.

Równie istotne jest jednak określenie początku biegu terminu przedawnienia. Przykładowo w przypadku utraty przesyłki termin biegnie od dnia, w którym można było uznać przesyłkę za utraconą – w praktyce oznacza 30 dni od upływu przewidywanego terminu dostawy. Przy uszkodzeniu lub ubytku przesyłki, termin przedawnienia liczy się od dnia jej wydania, a w przypadku roszczeń o zapłatę lub zwrot należności – od dnia dokonania płatności lub od momentu, kiedy zapłata powinna nastąpić.

Zawieszenie biegu przedawnienia

Zgodnie z przepisami prawa przewozowego, bieg terminu przedawnienia może ulec zawieszeniu na czas trwania postępowania reklamacyjnego lub wezwania do zapłaty. Przepisy regulują, że zawieszenie to trwa od dnia wniesienia reklamacji lub skierowania wezwania do zapłaty, aż do momentu udzielenia na nie odpowiedzi. Jednak w praktyce czas zawieszenia jest ograniczony i nie może być dłuższy niż termin, jaki przysługuje przewoźnikowi na rozpatrzenie reklamacji.

Warto jednak podkreślić, że zawieszenie biegu przedawnienia nie jest równoznaczne z jego przerwaniem. Po ustaniu przyczyny zawieszenia termin biegnie nadal, nie zaczynając się od początku. Oznacza to, że strona dochodząca roszczeń musi zachować szczególną czujność, aby nie przegapić terminu na skuteczne wniesienie pozwu.

Przedawnienie roszczeń według Konwencji CMR

W transporcie międzynarodowym kwestie przedawnienia reguluje Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). Zgodnie z jej postanowieniami, roszczenia wynikające z umowy przewozu podlegają przedawnieniu po upływie 1 roku od dnia wystąpienia zdarzenia będącego podstawą roszczenia. Istnieje jednak wyjątek, gdy roszczenie dotyczy szkody wyrządzonej z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika – w takim przypadku termin przedawnienia wynosi 3 lata.

Podobnie jak w polskim prawie przewozowym, termin przedawnienia w Konwencji CMR liczony jest od określonych momentów, takich jak dzień dostarczenia przesyłki w przypadku jej uszkodzenia lub zaginięcia, a w przypadku opóźnienia – od dnia, w którym przesyłka miała być dostarczona. Również tutaj, nie wlicza się dnia, w którym nastąpiło zdarzenie inicjujące bieg terminu.

W Konwencji CMR przewidziano możliwość zawieszenia biegu terminu przedawnienia w sytuacji złożenia pisemnej reklamacji do przewoźnika. Bieg ten zostaje zawieszony aż do momentu udzielenia odpowiedzi przez przewoźnika lub zwrotu dokumentów związanych z reklamacją. O ile polskie przepisy ograniczają czas zawieszenia do 30 dni, o tyle w Konwencji CMR brak takiego ograniczenia.

Kancelaria be law. Radcy Prawni specjalizuje się w obsłudze podmiotów z branży TSL, oferując kompleksową pomoc prawną także w zakresie dochodzenia roszczeń związanych z przewozem krajowym i międzynarodowym. Mamy wieloletnie doświadczenie we współpracy z firmami z sektora TSL wspierając przedsiębiorców prawnie i biznesowo.

Zapraszamy do kontaktu – powierzając nam swoje sprawy, zyskują Państwo nie tylko pewność prawnego bezpieczeństwa, ale także więcej czasu na rozwój swojego biznesu. Siedziba naszej kancelarii znajduje się w Bydgoszczy, ale w sprawach z zakresu prawa transportowego obsługujemy klientów z całej Polski, również online.