Spłacony kredyt frankowy a pozew

19Kwi

Kredyty frankowe, czyli denominowane lub indeksowane do franka szwajcarskiego (CHF), były w Polsce niezwykle popularne w latach 2000-2008. Oferowały one niskie oprocentowanie w porównaniu do kredytów złotowych, co skusiło wiele osób do zaciągnięcia zobowiązań w tej walucie. Niestety, gwałtowny wzrost kursu franka szwajcarskiego doprowadził do tragicznych konsekwencji finansowych i osobistych wielu polskich rodzin.

Ostatnie lata pokazują jednak, że sytuacja frankowiczów znacznie się poprawia. Według informacji podawanych przez Wyborcza.biz, w ubiegłym roku zapadło aż 16 438 wyroków w sprawach frankowych. 15 965 spraw zakończyło się na korzyść kredytobiorców, a jedynie 424 sprawy zostały rozstrzygnięte na korzyść banków. Statystyka w postaci 96 % wyroków zapadających na korzyść frankowiczów bezapelacyjnie świadczy o ich mocnej pozycji, dając nieomal gwarancję sukcesu w przypadku skierowania sprawy do sądu.

Przegląd orzecznictwa w sprawach frankowych

Oczywiście, również banki są świadome obecnej sytuacji. Orzecznictwo w sprawach frankowych jest obszerne i ukształtowane zdecydowanie na korzyść kredytobiorców, zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym. Sąd Najwyższy w ostatnim czasie wydał kilka wyroków niekorzystnych dla frankowiczów, co dowodzi, że nie każda sprawa frankowa jest z góry wygrana i jednoznaczna.

Warto w tym miejscu przytoczyć parę ostatnich wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej:

C-28/22 z 14 grudnia 2023 r. – wyrokiem tym znacząco ograniczono możliwość powoływania się na zarzut zatrzymania i uznano, że moment, od którego zaczyna biec termin przedawnienia roszczeń jest taki sam dla klientów i banków.
C-531/22 z 18 stycznia 2024 r. – orzeczono, iż abuzywność umowy może być badana także na etapie egzekucji wyroku przeciw konsumentowi.
C-140/22 z 7 grudnia 2023 r. – TSUE rozstrzygnął, że konsument nie musi składać przed sądem sformalizowanego oświadczenia o skutkach nieważności umowy kredytowej, a także ma prawo do zwrotu pełnej wartości roszczeń, bez pomniejszenia jej o równowartość odsetek.

Natomiast, jeżeli chodzi o orzeczenia polskich sądów, wskazać można na następujące orzeczenia:

III CZP 11/20 z 16 lutego 2021 r. – Sąd najwyższy orzekł, iż stronie, która w wykonaniu umowy kredytu dotkniętej nieważnością, spłacała kredyt, przysługuje roszczenie o zwrot spłaconych środków pieniężnych jako świadczenia nienależnego – niezależnie od tego czy jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu (teoria dwóch kondykcji).
Wyroki z 19 września 2023 r.: II CSKP 1110/22, II CSKP 1495/22, II CSKP 1627/22 – w których Sąd Najwyższy uznał m.in., że w braku określonego w umowie kredytowej przelicznika waluty, w której jest indeksowany lub denominowany kredyt (niezależnie od tego, czy tego przelicznika nie było od początku, czy też okazał się nieważny), na podstawie art. 56 kodeksu cywilnego stosuje się przelicznik wynikający ze zwyczajów i zasad współżycia społecznego.

Rozstrzygnięcia spraw frankowych w całej Polsce zapadają jednak w dominującej większości na korzyść kredytobiorców. Rodzi to konieczność tworzenia przez banki ogromnych rezerw finansowych, mających zabezpieczać ryzyka prawne, a także skłania do prowadzenia rozbudowanych programów ugodowych. Oczywiście, ugodzenie się z bankiem leży całkowicie w gestii kredytobiorcy. Część z nich, w zależności od sytuacji życiowej i finansowej, decyduje się na takie rozwiązanie. Zdecydowania większość wybiera drogę sądową.

Czy można pozwać bank po spłacie kredytu? Ile jest na to czasu?

Istotna część zaciągniętych kredytów frankowych została już spłacona. Warto zatem wiedzieć, że wykonanie umowy kredytu CHF (tj. spłacenie kredytu) wcale nie zamyka drogi do wytoczenia powództwa przeciwko bankowi. W przypadku nieważności umowy kredytu, jego spłacenie w żadnym stopniu go nie waliduje prawnie. Kluczową kwestią pozostaje termin przedawnienia roszczeń z nieważnej umowy.

Problematyka przedawnienia roszczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego jest zagadnieniem skomplikowanym i niejednoznacznym. Nie została ona uregulowana w dyrektywie Rady 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Regulacja zawarta w Kodeksie cywilnym również nie jest kompleksowa i wyczerpująca. Wskazać można jednak na pewne najważniejsze aspekty, które trzeba mieć na uwadze w tej sprawie.

Termin przedawnienia roszczenia wynikającego z kredytu frankowego co do zasady powinien wynosić dla konsumenta 10 lat. Nowelizacja Kodeksu cywilnego w 2018 roku skróciła termin przedawnienia do lat 6, jednakże z uwagi na to, że kredyty frankowe były zaciągane przed tym terminem, kredytobiorców powinien obowiązywać poprzedni, dłuższy termin. Istotną kwestią jest moment rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia.

Dnia 8 września 2022 r. zapadł bardzo ważny wyrok Trybunału Sprawiedliwości o sygn.: C-80/21, w którym to TSUE stwierdził, iż termin przedawnienia nie może zacząć biec, dopóki konsument nie był w stanie samodzielnie dokonać oceny nieuczciwego charakteru warunku umownego, lub nie powziął wiedzy o nieuczciwym charakterze.

Jak przygotować się do pozwu?

Przed złożeniem pozwu w sprawie kredytu frankowego należy oczywiście zgromadzić komplet dokumentacji. Należy przygotować takie dokumenty jak:

umowa kredytu,
ogólne warunki umowy (tzw. OWU),
regulamin kredytu,
aneksy do umowy (o ile takie były podpisywane),
wniosek kredytowy,
historia kredytowa.

W przypadku niedysponowania ww. dokumentami, warto wiedzieć, że można zwrócić się o nie do banku. Czas oczekiwania na ich otrzymanie może wynosić nawet do 2 miesięcy, a także wiąże się to z koniecznością uiszczenia odpowiedniej opłaty za ich udostępnienie.

Najważniejszym aspektem przygotowania do pozwu jest wybór pełnomocnika, który rzetelnie poprowadzi sprawę. Mimo, iż zdecydowana większość wyroków w sprawach frankowych zapada na korzyść kredytobiorców, jest to skomplikowane postępowanie, którego przedmiotem jest zazwyczaj bardzo wysoka kwota. Dopiero po uważnym przeanalizowaniu dokumentacji związanej z kredytem możliwe będzie dobranie odpowiednich roszczeń a także ustalenie strategii procesowej. Wiele kancelarii z uwagi na ogromną skalę spraw frankowych korzysta z gotowych wzorów pozwów, tak aby móc obsłużyć jak największą ilość spraw. Tymczasem, pozew w sprawie frankowej powinien być starannie skonstruowany, z uwzględnieniem najnowszego, dynamicznie się zmieniającego orzecznictwa.

Poniżej prezentujemy zestawienie najnowszego orzecznictwa polskich sądów, obrazujące ważniejsze trendy orzekania w sprawach frankowych:

I CSK 6500/22 z dnia 26 lutego 2024 r.

“Mechanizm ustalania przez bank kursów waluty, który pozostawia bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, zaś klauzula, która nie zawiera jednoznacznej treści i przez to pozwala na pełną swobodę decyzyjną przedsiębiorcy w kwestii bardzo istotnej dla konsumenta, dotyczącej kosztów kredytu, jest klauzulą niedozwoloną”

I CSK 409/23 z dnia 15 lutego 2024 r.

“Nawet skuteczne skorzystanie przez bank z prawa zatrzymania nie może wywrzeć żadnego wpływu na naliczanie odsetek za opóźnienie, które rozpoczęło się wcześniej.”

I CSK 413/23 z dnia 15 lutego 2024 r.

“Jeżeli zaś bez niedozwolonych postanowień umownych umowa nie może obowiązywać, a nie są spełnione przesłanki uzupełnienia luki przez regulację zastępczą i konsument nie wyraził świadomie i swobodnie woli sanowania postanowienia, umowa jest trwale bezskuteczna (nieważna), a podstawą tej nieważności jest art. 58 k.c.”

Podsumowanie najważniejszych informacji dla kredytobiorców rozważających pozew

Podstawą powodzenia w postępowaniu frankowym jest dokładne przeanalizowanie umowy kredytu, ze szczególnym uwzględnieniem klauzul denominacyjnych i indeksacyjnych. Warto w tym celu wybrać prawnika doświadczonego w sprawach frankowych.

Proszę pamiętać, że zaprzestanie spłacania rat kapitałowo-odsetkowych kredytu może skutkować wypowiedzeniem umowy przez bank oraz, w konsekwencji, wytoczeniem powództwa. Krokiem wartym podjęcia krokiem jest uzyskanie zabezpieczenia umożliwiającego zaprzestania spłacania rat.

Należy również mieć na uwadze, że łączny czas postępowania sądowego przed dwoma instancjami może wynosić nawet do kilku lat.

Nasza seria artykułów o kredytach frankowych:

W świetle najnowszych wyroków TSUE oraz krajowych orzeczeń warto zastanowić się nad wszczęciem postępowania sądowego w sprawach kredytów frankowych. Zapraszamy Państwa do odwiedzenia nasze podstrony Kancelarii Frankowej BeLaw w Bydgoszczy lub do bezpośredniego kontaktu z kancelarią. Nasz zespół ekspertów pomoże Państwu w analizie umowy i ustaleniu najlepszej strategii postępowania w sprawach kredytów frankowych.