Kim jest Rzecznik Praw Pacjenta?

Prawo medyczne

08Lut

W polskim systemie prawnym istnieje szereg różnych organów, którym podstawowym zadaniem jest ochrona określonych podmiotów prywatnych i publicznych. Mowa tutaj oczywiście o różnego rodzaju rzecznikach i urzędach, które pomagają w ich pracy. Jednym z nich jest Rzecznik Praw Pacjenta – kim jest i jakie funkcje dokładnie sprawuje?

Prawa pacjenta

Każdy pacjent w Polsce ma prawo do należytej obsługi medycznej świadczonej przez wykfalifikowany personel prywatny lub publiczny. W praktyce zdarzają się jednak różne sytuacje i prawa pacjenta mogą być w większym lub mniejszym stopniu naruszane. Nierzadko dochodzi także do powstania błędów medycznych, za które odpowiedzialność można przypisać lekarzom i pielęgniarkom. 

Aby w pełni uregulować prawa pacjenta oraz zakres odpowiedzialności medycznej uchwalono ustawę z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodnie z treścią art. 2 ww. aktu prawnego, przestrzeganie praw pacjenta określonych w ustawie jest obowiązkiem organów władzy publicznej właściwych w zakresie ochrony zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Rzecznik Praw Pacjenta

Aby zmaksymalizować ochronę pacjentów w Polsce powołano do życia specjalny organ, którym jest Rzecznik Praw Pacjenta. Możemy porównać go do innych polskich rzeczników, w tym Rzecznika Konsumentów oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Podstawowym zakresem obowiązków takich podmiotów jest oczywiście utrzymywanie straży nad przestrzeganiem konkretnych przepisów prawnych. 

Zgodnie z treścią art. 42 ust.1 powołanej wcześniej ustawy, Rzecznik Praw Pacjenta jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony praw pacjentów określonych w niniejszej ustawie oraz w przepisach odrębnych.

Rzecznikiem może zostać osoba spełniająca łącznie następujące kryteria:

  • posiada co najmniej wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magistra lub inny równorzędny;
  • nie była prawomocnie skazana za przestępstwo popełnione umyślnie;
  • stan jej zdrowia pozwala na prawidłowe sprawowanie funkcji Rzecznika;
  • posiada wiedzę i doświadczenie dające rękojmię prawidłowego sprawowania funkcji Rzecznika.

Rzecznik nie może:

  • zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych;
  • należeć do partii politycznej;
  • prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.

Rzecznik jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru.

Zakres uprawnień Rzecznika Praw Pacjentów

Do zakresu działania Rzecznika Praw Pacjenta należy:

  • prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów;
  • prowadzenie postępowań wyjaśniających; 
  • wykonywanie zadań w sprawach cywilnych;
  • ochrona praw pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital psychiatryczny;
  • opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony praw pacjenta;
  • występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę aktów prawnych w zakresie ochrony praw pacjenta;
  • opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie praw pacjenta;
  • współpraca z organami władzy publicznej w celu zapewnienia pacjentom przestrzegania ich praw, w szczególności z ministrem właściwym do spraw zdrowia;
  • przedstawianie właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oraz samorządom zawodów medycznych ocen i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw pacjenta;
  • współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi, do których celów statutowych należy ochrona praw pacjenta;
  • współpraca w zakresie przestrzegania praw pacjenta z podmiotami udzielającymi świadczeń zdrowotnych;
  • analiza skarg pacjentów w celu określenia zagrożeń i obszarów w systemie ochrony zdrowia wymagających naprawy;
  • wykonywanie innych zadań określonych w przepisach prawa lub zleconych przez Prezesa Rady Ministrów.

Warto w tym miejscu podkreślić, że organy i instytucje, do których Rzecznik zwrócił się z wnioskami są obowiązane ustosunkować się do tych wniosków w terminie 30 dni od dnia ich otrzymania.

Rzecznik może przetwarzać wszelkie informacje, w tym dane osobowe niezbędne do realizacji swoich ustawowych zadań. Rzecznik przetwarza dane osobowe wyłącznie w celu ochrony praw pacjentów przy realizacji wyznaczonych mu zadań. Administratorem takich danych jest sam Rzecznik Praw Pacjenta.

Dane osobowe podlegają zabezpieczeniom zapobiegającym nadużyciom lub niezgodnemu z prawem dostępowi lub przekazywaniu polegającym co najmniej na:

  • dopuszczeniu przez administratora danych do przetwarzania danych osobowych wyłącznie osób pisemnie do tego upoważnionych;
  • pisemnym zobowiązaniu się osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych do zachowania ich w tajemnicy;
  • regularnym testowaniu i doskonaleniu stosowanych środków technicznych i organizacyjnych.

Rzecznik może zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka o podjęcie działań z zakresu ich kompetencji. Pamiętajmy jednak, że Rzecznik Praw Pacjenta i zastępcy Rzecznika nie mogą prowadzić działalności niedającej się pogodzić ze sprawowanym urzędem.

Potrzebujesz pomocy?

Andrzej Jakubowski

radca prawny, Partner Zarządzający

[email protected] +48 792 772 210

Mogą Cię zainteresować

Czy placówka medyczna zawsze ponosi odpowiedzialność za roszczenia pacjentów?

Czy placówka medyczna zawsze ponosi odpowiedzialność za roszczenia pacjentów?

Jak założyć podmiot leczniczy?

Jak założyć podmiot leczniczy?
wszystkie wpisy